1. Dress code – historia, rola i znaczenie ubioru

1.4. Wizerunek jako narzędzie komunikacji

„Niedbałość w ubiorze jest moralnym samobójstwem” Honore de Balzac

Przekaz wizualny jest ważnym aspektem komunikacji międzyludzkiej i sprzyja budowaniu relacji. Jest adresowany do 38% odbiorców, dla których dominującym kanałem odbioru informacji jest kanał wzrokowy. Stąd tak ważna rola tzw. „pierwszego wrażenia”, które bardzo trudno zmienić w subiektywnym odczuciu odbiorcy komunikatu. Mając świadomość tego procesu możemy używać go jako narzędzia komunikacji w budowaniu pozytywnych relacji i świadomym budowaniu pozytywnego wizerunku w oczach odbiorców. „Trzy dziesiąte dobrego wyglądu zawdzięczamy naturze; siedem dziesiątych strojowi”. Przysłowie chińskie Psychologia twierdzi, że na to jak jesteśmy postrzegani, aż w 93 % wpływa nasz wygląd zewnętrzny, język i dykcja. Amerykańscy badacze określili to bardzo dokładnie: 55% zależy od wyglądu, 38% od sposobu przekazania informacji a tylko 7% od treści. Trudno zatem nie doceniać tego, że nasza prezencja w dużym stopniu determinuje nasze osiągnięcia. Odpowiednią stylizacją możemy mieć wpływ na to czy jesteśmy postrzegani jako osoby np. bardziej kompetentne, młodsze, bardziej atrakcyjne, uczciwe, energiczne, itd. Już w latach 50. minionego stulecia, amerykańcy naukowcy, pracujący na Uniwersytecie   w Teksasie przeprowadzili niezwykle proste badanie, którym dowiedli, w jak dużym stopniu strój wpływa na zmiany ludzkich podstaw. W pierwszym etapie eksperymentu mężczyzna ubrany we flanelową koszulę i dżinsy przechodził przez ulicę na czerwonym świetle. Wówczas jego śladem podążyło kilku, wiedzionych wyłącznie siłą sugestii, przechodniów. Jednak, kiedy ten sam człowiek zamienił wygodną flanelę na garnitur, wraz z nim przepisy ruchu drogowego złamało 3,5 razy więcej osób. FAKTY: 95% pracodawców twierdzi ,że wygląd kandydata wpływa na ich stanowisko w kwestii przyjęcia do pracy… 61% pracodawców twierdzi ,że strój i wygląd wpływa na awans…. 12% osób zarabia więcej z uwagi na swój dobry wygląd, bez względu na kwalifikacje..   Ubiór i styl mają w tym wielki udział. Historia i literatura zna wiele takich przypadków. W powieści „Pigmalion” Bernarda Show główny bohater Henry Higgins, zarozumiały profesor fonetyki, zakłada się z przyjacielem o to, że w pół roku uczyni z przypadkowo poznanej prostej kwiaciarki prawdziwą damę i wprowadzi w świat. Udało mu się to, wykreował podziwianą na salonach kobietę i sam ostatecznie nie oparł się jej czarowi. Od tego czasu niewiele się zmieniło,  powstała zaś cała nowa grupa zawodowa specjalistów, którzy budują wizerunek polityka, czy innej osoby publicznej takich jak np. Piotr Tymochowicz- specjalista od wizerunku politycznego m.in Andrzeja Leppera. W przypadku Andrzeja Leppera miała miejsce najbardziej spektakularna przemiana. Zmianie podlegało praktycznie wszystko: fryzura, sposób wyrażania się, ton głosu a przede wszystkim ubiór. Metamorfoza uczyniła z chłopa – męża stanu, ale co dodatkowo ważne, wpłynęła na jego mentalność i pozwoliła poczuć się pewnie na tych salonach. Zmiana zaowocowała wzrostem poparcia z 3 % do 15% w wyborach prezydenckich w 2005 r. i zapoczątkowała karierę w najwyższych urzędach państwowych. Ta druga skóra musiała być jednak zbyt ciężka i niespójna i zapoczątkowała zmiany, które kosztowały polityka najwyższą cenę. Wielu fachowców uważa także, że pomoc specjalistów od wizerunku pozwoliła Aleksandrowi Kwaśniewskiemu wygrać wybory prezydenckie. Stworzyli oni poprzez zmianę sylwetki (spadek wagi ciała – powszechna później zupa kapuściana) i sposobu ubierania (słynne niebieskie koszule) wizerunek polityka konsekwentnego, nowoczesnego, godnego zaufania, z którym najwyraźniej utożsamić się mogła duża grupa wyborców, pomimo lewicowej przeszłości kandydata. Gwiazdy show businessu, politycy, ludzie mediów kreują w bardzo przemyślany sposób swój portret znając wagę swojego wyglądu i nierzadko przeznaczając na to wielkie sumy. Tak jak odzież szyje się na konkretną figurą, tak i wizerunek tworzyć się powinno w sposób przemyślany, spójny i w  oparciu o indywidualne cechy psychologiczne i fizjologiczne. W przeciwnym razie nie będzie przekonujący. Piotr Tymochowicz w swojej książce „Biblia skuteczności” pisze w jednym z rozdziałów…”bądź aktorem nie statystą…Świadome budowanie relacji pozwala nad nimi panować. Prowadzi do korzystnych zdarzeń i daje fascynujące uczucie kreacji rzeczywistości…”   First impression: Siła pierwszego wrażenia jest bardzo duża, działa przy pierwszym kontakcie, podczas nawiązywania relacji w czasie pierwszych kilku sekund i decyduje o naszym odbiorze przez partnera, łatwo się utrwala i trudno ją zmienić. Dodatkowo „pierwsze wrażenie” można zrobić tylko raz. Wygląd zewnętrzny potrafi wzmocnić lub zniszczyć pierwsze wrażenie. Skrajności nie są wskazane bo łatwiej zapadają w pamięć co utrwala charakterystyczny ale niezamierzony wizerunek. Dlatego najważniejsze jest aby umiejętnie  dobrać strój do sytuacji. Lepiej i bezpieczniej ubrać się w sposób bardziej konserwatywny niż za swobodnie. Niewątpliwe ważne jest aby przed pierwszym spotkaniem, niezależnie od tego jaki ono ma charakter, uświadomić sobie jego cel, okoliczności w jakich do niego dochodzi oraz motywacje osób, z którymi będziemy rozmawiać. Warto w tej sytuacji zastanowić się nad oczekiwaniami naszego rozmówcy i jak możemy podczas rozmowy oraz po jej zakończeniu je spełnić. Nasze nastawienie będzie oddziaływać na innych podczas spotkania, będziemy odbierani jako dobrze przygotowani, nastawieni przyjaźnie i zaangażowani w daną sprawę. Należy jednakże pamiętać, że postrzegamy otoczenie wszystkimi zmysłami: nie tylko wzrokiem ale także słuchem, dotykiem i węchem. Wszystkie te zmysły są na równi ważne, chociaż niektórzy wykorzystują je w różnym stopniu. Sposób zachowania, położenie ciała, dynamika ruchu, czy brzmienie naszego głosu, ton wypowiedzi oraz zapach mogą w niektórych sytuacjach u osób o szczególnie wyostrzonych innych zmysłach wpłynąć w istotny sposób na odbiór naszej osoby. Przystępując do tworzenia wizerunku należy dokładnie przeanalizować potencjał osobisty. Spójny, harmonijny wizerunek, świadomość dobrego smaku i klasy, to nie tylko sukces w wielu dziedzinach życia. To także, a może nawet przede wszystkim potężny kapitał poprawiający samoocenę. To podstawa dobrego samopoczucia, pewności siebie w każdej życiowej sytuacji, niezależnie od wieku, czy sylwetki. Leopold Tyrmand w swoim „Dzienniku 1954” pisał:

„Ubranie jest jak najbardziej zewnętrzną emanacją charakteru, indywidualności, zalet i wad. Mówi wszystko o człowieku, o jego stanach psychicznych, o jego usposobieniu, marzeniach i tęsknotach… Formuje nastroje i samopoczucie. Działa dwustronnie, na zewnątrz i na wewnątrz dając poczucie pewności siebie, ważności, kompetencji.”

  Ważne jest nie jak sami siebie postrzegamy, ważne jest jak widzą nas inni. Nienagannie wypracowany wizerunek, spójny i wiarygodny może w znaczący sposób przyczynić się do przyspieszenia tempa na drodze osobistej ścieżki sukcesu.   Lektury Piotr Tymochowicz „Biblia skuteczności” wyd. Trans, Wrocław 2007 Piotr Szarota „Od skarpetek Tyrmanda do krawata Leppera”  Wydawnictwa  Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008